De vraag of paddenstoelen kanker kunnen bestrijden is een populaire vraag. Hoewel velen hun geneeskrachtige eigenschappen prijzen, is het wetenschappelijke bewijs veel genuanceerder. Dit artikel onderzoekt de huidige stand van het onderzoek, maakt een onderscheid tussen wat werkt en wat niet, en benadrukt hoe zowel patiënten als artsen deze claims moeten benaderen.
De allure van medicinale paddenstoelen
Paddenstoelen, vooral variëteiten als reishi en shiitake, worden al lang gevierd in de traditionele geneeskunde. Voorstanders suggereren dat ze de gezondheid kunnen verbeteren, de levensduur kunnen verlengen en zelfs kanker kunnen behandelen. Er ontbreken echter rigoureuze studies bij mensen en veel beweringen zijn gebaseerd op voorlopig onderzoek of anekdotisch bewijs.
De meest veelbelovende stof die tot nu toe is onderzocht is lentinan, gewonnen uit shiitake-paddenstoelen. Om zelfs maar een kleine hoeveelheid te produceren, moeten honderden kilo’s paddenstoelen worden verwerkt – ongeveer 400 pond voor één ounce, oftewel 2.000 kopjes. Vroege klinische onderzoeken waarbij lentinan bij kankerpatiënten werd geïnjecteerd, lieten verbeterde objectieve responspercentages zien wanneer het werd toegevoegd aan chemotherapie voor longkanker. Dit betekent dat tumorkrimp werd waargenomen, maar dat de meer kritische vragen over overleving en kwaliteit van leven onbeantwoord bleven.
Beperkt menselijk bewijs
Hoewel lentinan de chemotherapie-gerelateerde toxiciteit in de darmen en het beenmerg kan verminderen, is de impact ervan op de overleving op de lange termijn minder duidelijk. Eén onderzoek gaf aan dat het toevoegen van lentinan aan de behandeling van leukemie de gemiddelde overleving verhoogde, de spierverspilling verminderde en de algehele gezondheid verbeterde… bij ratten. Studies bij mensen hebben bescheiden verbeteringen laten zien in de éénjaarsoverleving voor gevorderde kankerpatiënten, maar geen significant verschil in de tweejaarsresultaten. Zelfs statistisch significante verbeteringen vertalen zich in een gemiddelde overlevingswinst van slechts 25 dagen – een marginale winst die kritische evaluatie vereist.
De zaak tegen supplementen
De markt voor paddenstoelenextracten bloeit, waarbij sommige producten voor de behandeling van prostaatkanker op de markt worden gebracht voor ongeveer $300 per maand. Uit onderzoek blijkt echter dat deze supplementen op zichzelf niet effectief zijn. Mannen die regelmatig paddenstoelen consumeren, lopen mogelijk een lager risico op prostaatkanker, maar dit komt niet noodzakelijkerwijs door de paddenstoelen zelf; voedingspatronen omvatten vaak een gezondere levensstijl in het algemeen.
Reishi-paddenstoelen, vaak ‘Gods paddenstoel’ genoemd, hebben in klinische onderzoeken geen significante antikankereffecten laten zien. Zelfs krachtige verbindingen zoals die in witte champignons doden kankercellen in petrischalen, maar deze effecten hebben zich niet op betrouwbare wijze vertaald naar mensen.
Een sprankje hoop met witte champignons?
In één onderzoek werden de effecten van hele witte champignons in poedervorm onderzocht op mannen met biochemisch terugkerende prostaatkanker na een operatie of bestraling. Van de 26 patiënten ondervonden er vier een dramatische daling van de PSA-waarden – een belangrijke indicator voor de progressie van kanker – na het starten van een dagelijkse dosis van een half tot anderhalve kop verse champignons. Eén patiënt zag zijn PSA-waarden tot nul dalen en gedurende een langere periode onderdrukt blijven.
Voorbehoud en conclusies
In het onderzoek ontbrak een controlegroep, waardoor toeval niet kon worden uitgesloten. Stijgende PSA-waarden bij patiënten na een prostatectomie duiden echter bijna altijd op de progressie van kanker. Het toevoegen van witte champignons aan het dieet brengt een minimaal risico met zich mee. De meest veelbelovende resultaten kwamen van hele paddenstoelen, en niet van bedrijfseigen extracten.
Hoewel het bewijsmateriaal niet definitief is, suggereren deze bevindingen dat gewone witte champignons een toegankelijke aanpak met laag risico kunnen bieden om de progressie van prostaatkanker onder controle te houden. Verder onderzoek is nodig om deze effecten te bevestigen, maar de potentiële voordelen verdienen overweging.
